Là nhà báo chuyên mảng văn hóa, tôi ít có dịp tiếp xúc với doanh nhân, ít có dịp viết về doanh nghiệp. Vì thế, dù anh có nổi tiếng bởi đã có tài vực một Tổng công ty từ thua lỗ trở thành vững mạnh, dù anh có là một doanh nhân được mệnh danh là “có một tấm lòng”, thì với tôi, anh vẫn như ngàn doanh nhân Việt thành đạt, đang góp phần tích cực xây dựng đất nước, chăm làm việc thiện - và tên của anh, nghe đâu đó, rất quen và cũng rất xa vời… Trong chuyến tháp tùng Chủ tịch nước dự Hội nghị APEC 2009, ngoài giờ tác nghiệp, trên con phố Orchard sầm uất bậc nhất của Singapore, gặp anh, dáng trầm ngâm ngắm dòng người qua lại. Có gì đó đã thôi thúc tôi dừng lại chào anh. Doanh nhân tôi quen mặt mà chưa biết tên ấy chính là Thân Đức Nam - vị Tổng Giám đốc gắn liền với tên tuổi của Cienco 5. Anh, từ sự dung dị, đã xóa tan sự xa cách của tôi với “thế giới doanh nhân”. Và hẳn là như thế, hiểu về anh, càng thấy những điều mới mẻ, nằm ngoài sự thành đạt và nổi tiếng.
Không ít doanh nhân cảm thấy khổ sở vì được người hâm mộ quan tâm quá mức. Hoàn toàn có thể hiểu và thông cảm - ai vào hoàn cảnh ấy- mới thấu hiểu cùng họ… Vậy nhưng, Thân Đức Nam chưa bao giờ phải khổ sở vì điều đó và cũng không ai phàn nàn anh vì điều đó. Có thể khẳng định, trong các phẩm chất của Tổng Giám đốc Thân Đức Nam đã được đồng nghiệp, bạn bè đúc kết: quyết đoán, mạnh mẽ, biết nắm thời cơ…thì gần gũi, thu phục lòng người là một thế mạnh nổi bật. Và chính anh, biến những thế mạnh đặc biệt ấy thành sự thành công của Cienco 5. Bất cứ đâu, bất cứ ai - dù là anh công nhân ở một đơn vị cấp xa nhất của Tổng công ty, hay một người dân thường trong vùng đơn vị đang có công trình cũng có thể đàng hoàng đến gặp Tổng giám đốc Thân Đức Nam, nhận được sự chăm chú lắng nghe đầy trách nhiệm, sự sẻ chia chân tình có kết quả… Thân Đức Nam là người kiệm lời, nhưng kể cả gặp một lần cũng không thể quên nụ cười hiền lành, ấm áp của anh, và nhìn vào nụ cười ấy, mới tin, chuyện đồn về “ Tài” làm việc thiện của anh là có thật.
Thân Đức Nam “ gia nhập gia đình Cienco 5” cuối năm 1999, năm 2004 được đề bạt quyền Tổng Giám đốc, một năm sau chính thức Tổng Giám đốc - giai đoạn khó khăn nhất của Cienco 5. Ba năm sau, anh đã lèo lái con thuyền Cienco 5 trở thành Tổng công ty vững mạnh của ngành giao thông vận tải. Năm 2007, Chương trình phát triển của Liên hợp quốc đã xếp Cienco 5 đứng đầu danh sách các doanh nghiệp xây dựng của ngành giao thông, lọt vào Top 200 doanh nghiệp đứng đầu Việt Nam. Cienco 5 còn được Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý khác như Huân chương Độc lập hạng Nhì, Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, liên tục nhiều năm được bầu chọn thương hiệu mạnh… Bản thân Tổng Giám đốc Thân Đức Nam, năm 2010 được Đảng, Nhà nước ghi nhận công lao bằng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới
Nhiều năm qua, Cienco 5 lớn mạnh hoàn toàn dựa vào uy tín, thương hiệu của chính mình. Đến bất cứ địa phương nào để thực hiện dự án, sản xuất kinh doanh, điều đầu tiên Tổng giám đốc Thân Đức Nam nghĩ đến là phải làm lợi cho người dân, sau đó là địa phương và doanh nghiệp có hiệu quả. Anh khẳng định, nghệ thuật hay bí quyết gì cũng không nằm ngoài việc đi lên từ nhỏ đến lớn, đi lên từ nội lực và cái tâm của mình.
Cùng với thành công trong sản xuất kinh doanh, Thân Đức Nam và “ gia đình” Cienco5 đã thực hiện được mơ ước giúp người nghèo khó. Những năm qua, Cienco 5 đã xây hàng trăm căn nhà tình nghĩa cho các cựu TNXP, quyên góp hàng tỷ đồng giúp đỡ đồng bào bị bão lụt, tặng máy siêu âm, máy chạy thận cho tỉnh Quảng Ninh và Phú Yên... Cienco 5 còn nhận phụng dưỡng suốt đời 10 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, đóng góp 3,5 tỷ đồng ủng hộ việc xây dựng Bệnh viện Ung bướu khu vực miền Trung- Tây Nguyên, chăm sóc 3 nghĩa trang liệt sỹ tại Quảng Bình, giúp hàng trăm ca mổ tim trên toàn quốc, tài trợ dài hạn cho 200 cháu bị chất độc da cam tại Đà Nẵng… Gần như không một hoạt động xã hội từ thiện lớn và nhỏ nào trên phạm vi toàn quốc mà không có sự đóng góp của Cienco5. Dịp trung thu 2010 này, Cienco 5 đã trao hơn 10.000 phần quà trị giá 1 tỷ đồng cho trẻ em nghèo tại Quảng Nam, Đà Nẵng; và nhân Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, Tổng Giám đốc Thân Đức Nam đã tặng 100 sổ tiết kiệm- trị giá mỗi sổ 1.000.000 đồng - cho các cựu TNXP nghèo. Không chỉ giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, Tổng giám đốc Thân Đức Nam còn đặc biệt quan tâm đến thế hệ trẻ - hơn hết là những học sinh, sinh viên học giỏi có hoàn cảnh khó khăn. Cuối năm 2010, quỹ Hạt giống Việt “ươm mầm tài năng trẻ”, do Tổng Giám đốc Thân Đức Nam sáng lập và đồng hành đã ra đời, với mong muốn là bệ đỡ cho các tài năng có điều kiện nảy nở và phát triển rực rỡ. Giai đoạn đầu, Quỹ sẽ chọn và trao học bổng cho 100 học sinh, sinh viên tiêu biểu, nỗ lực vượt qua hoàn cảnh khó khăn, đạt thành tích xuất sắc trong học tập. Ngày 18/11/2010, tại thành phố Hồ Chí Minh, lễ ra mắt chương trình “ Vì hạt giống Việt” với kinh phí tài trợ 5,6 tỷ đồng đã diễn ra. Nhiều sinh viên nghèo tưởng chừng không thể đến trường đã dệt được ước mơ nhờ quỹ học bổng và những tấm lòng nhân ái của Cienco 5, qua sự khởi đầu, thúc đẩy không ngừng nghỉ của Tổng Giám đốc Thân Đức Nam.
Sinh năm 1958 tại vùng quê nghèo Quảng Nam, cậu bé Nam có một tuổi thơ nhọc nhằn. Ký ức của anh là những ngày chân trần đạp xe đi bán kem dạo, những cây kem ngọt mát, cậu bé Nam khản cổ rao trên con đường hè bỏng rát, có bữa ế chỏng, chảy vữa, vẫn không một lần dám ăn. Ngay từ lúc đó cậu bé Nam đã khao khát làm được những điều lớn lao, và cũng tự đặt cho mình ý nghĩ: làm được rồi, thành công rồi, phải chia sẻ với những người nghèo khó như mình bây giờ. Những chấm phá đó đủ vẽ nên chân dung con người Thân Đức Nam: Chí tình, sống có trước sau. Anh chưa phải là người quá thành đạt, quá giàu có, nhưng những điều anh chia sẻ với cuộc đời, lại quá giàu có. Anh tâm sự, từ bao giờ không rõ, anh thấy giúp đỡ người nghèo và làm việc thiện là một hạnh phúc không gì mua nổi của cuộc đời. Có những việc anh làm, người ta nói, là những việc rất “Thân Đức Nam”: thăm viếng, tu bổ thường xuyên phần mộ của 1.108 liệt sĩ Ban xây dựng 67- tiền thân của Tổng công ty; tổ chức Đại lễ cầu siêu cho các anh hùng liệt sĩ hy sinh vì sự nghiệp mở đường Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ; đóng góp xây dựng nhà tình nghĩa… Hơn 10 tỷ đồng chi cho những chương trình an sinh xã hội, công tác đền ơn đáp nghĩa là con số biết nói ấn tượng của Cienco 5, mà người khởi đầu, khơi dậy tinh thần ấy là Thân Đức Nam. Ngay trước ngày nhận danh hiệu Anh hùng Lao động, anh còn lặn lội về Điện Bàn, Quảng Nam trao quà cho đồng bào nghèo chuẩn bị đón Tết Nguyên đán, đi viếng mộ liệt sĩ... Anh tâm sự, luôn thấy mắc nợ với các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì tổ quốc, luôn thấy các anh đâu đó bên cạnh cuộc đời đang tấp nập này, và luôn thấy cần phải làm việc tốt cho đời, để tri ân các anh hùng liệt sĩ…
Năm 2010, Cienco 5 đạt doanh thu 4.561 tỷ đồng, đạt 147% so với năm 2009; Lợi nhuận 343 tỷ đồng, bằng 117% kế hoạch; nộp ngân sách 492 tỷ đồng, đạt 189% so với kế hoạch, tỷ xuất lợi nhuận trên vốn chủ 34.97%, đạt 167% so kế hoạch năm 2010, tiếp tục khẳng định vững chắc vị trí trong lĩnh vực Xây dựng và kinh doanh địa ốc. Kết quả ngày càng ấn tượng của Cienco 5 này có một phần lớn đóng góp quyết định từ người chèo lái Thân Đức Nam.
Với Tổng Giám đốc Thân Đức Nam, kinh doanh thành công là để làm nhiều việc thiện. Có dịp gặp, thấy từ anh toát lên vẻ mực thước, tự tin và từng trải; nụ cười chân thật và ấm, sẽ tin điều đó là dễ hiểu.
Và cũng bởi vậy, viết xong những dòng này, mới chợt nhận ra, hình như chưa nhà báo nào viết hết được về anh, về ý nghĩa của những việc ngoài kinh doanh mà Cienco 5 đã và đang tiếp tục làm. Cuộc sống là một dòng chảy, lòng nhân ái của con người là vô tận, cũng chỉ có sự sẻ chia mới giúp con người thấy thật sự hạnh phúc. Với doanh nhân Thân Đức Nam, hình như anh không có ý định dừng lại trong dòng chảy sẻ chia đầy hạnh phúc ấy.