Lực lượng Công an Nhân dân ra đời trong tình hình đất nước sục sôi khí thế các cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Song hành với sứ mệnh lịch sử của đất nước qua từng giai đoạn, Công an thành phố Hồ Chí Minh trải qua nhiều tên gọi khác nhau: Quốc Gia tự vệ cuộc Gia Định, Ty Công an Sài Gòn - Chợ Lớn, Phòng Công an Đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn, An ninh T4, Ban An Ninh Nội chính Sài Gòn - Gia Định, rồi Công an Tp.HCM. Dù với tên gọi nào, Công an Tp.HCM luôn phát huy bản lĩnh chiến đấu kiên cường, bảo vệ vững chắc các mục tiêu quan trọng, bảo vệ Đảng và chính quyền cách mạng, gắn bó mật thiết với nhân dân.
Sau năm 1975, cùng với cả nước,Tp HCM bước vào giai đoạn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đất nước hòa bình,thống nhất, nhưng nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự của Công an thành phố Hồ Chí Minh vẫn muôn phần khó khăn, gian khổ. Không một thắng lợi nào mà không có mất mát, không có thành quả nào mà không có sự đánh đổi, hy sinh. Trong cuộc chiến đấu với các loại tội phạm ngay trong thời bình, nhiều đồng chí đã ngã xuống giữa lòng thành phố. Từ năm 1975 đến nay đã có gần 40 cán bộ chiến sĩ Công an Tp.HCM anh dũng hy sinh khi làm nhiệm vụ, hàng trăm cán bộ chiến sĩ bị thương và hàng ngàn đồng chí nêu gương dũng cảm trong truy bắt tội phạm. Những cái tên trở thành niềm tự hào của Công an thành phố như: liệt sĩ Lê Thế Bùi - Công an phường ĐaKao, Quận 1 dũng cảm hy sinh khi truy bắt đối tượng cướp có vũ khí; Liệt sĩ Nguyễn Gia Cang, cán bộ Công an Giao thông quận Bình Thạnh hy sinh khi làm nhiệm vụ, Liệt sĩ Võ Thành Viễn, Phó Công an phường 2, quận 6 không ngại lao mình vào ngọn lửa cứu người, liệt sĩ Nguyễn Thành Dũng, Công an quận 11 bị nhiễm HIV trong một lần tấn công tội phạm….
Thăm và tặng quà cho gia đình liệt sĩ Nguyễn Thành Dũng.
Nối tiếp những tấm gương anh dũng, thế hệ trẻ Công an thành phố Hồ Chí Minh hôm nay luôn nêu cao tinh thần xung kích trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm. Tuy tuổi đời còn rất trẻ nhưng thiếu úy Khưu Thanh Tùng là điển hình của Công an quận 2 với nhiều thành tích trong phòng chống tội phạm. Chỉ trong năm 2010, thiếu úy Khưu Thanh Tùng đã cùng đồng đội khám phá 6 chuyên án trộm cướp tài sản lớn, được cấp trên và đồng đội tin tưởng, quần chúng nhân dân hết mực hoan nghênh. Thiếu úy Khưu Thanh Tùng bộc bạch: "
Khi chỉ mới 26 tuổi, thượng úy Nguyễn Quốc Hưng đã được cấp trên giao nhiệm vụ chuyển hóa địa bàn ma túy trọng điểm ở con hẻm số 6 Bùi Thị Xuân, phường 2, quận Tân Bình, vốn là một địa bàn ma túy phức tạp với những tên tội phạm ma túy cộm cán hết sức tinh vi trong đối phó với lực lượng Công an. Sau hơn 2 năm thượng úy Nguyễn Quốc Hưng phối hợp với đồng đội tổ chức các biện pháp nghiệp vụ bám dân, bám địa bàn, toàn bộ các đối tượng ở tụ điểm ma túy vốn tồn tại từ trước năm 1975 này đã bị sa lưới, trả lại địa bàn trong sạch cho cuộc sống người dân. Trẻ, nhưng đối mặt với nhiều tên tội phạm nguy hiểm, thượng úy Nguyễn Quốc Hưng vẫn không hề nao núng, anh chia sẻ: "Bốn năm công tác không phải là thời gian dài để học hỏi và thu thu thập kinh nghiệm trong công tác nhưng đây là quá trình phấn đấu, rèn luyện trong chuyên môn. Tôi công việc có nhiều thử thách và khó khăn nhưng mình lại thấy đam mê với ngành vì được giúp đỡ cho người dân, được giúp ích cho xã hội. Đó là niềm vui mà cũng là động lực để tôi phấn đấu hơn nữa trong thời gian tới".
Sẵn sàng nhận nhiệm vụ gian khó, đấu tranh không chùn bước trước các loại tội phạm là truyền thống quý báu mà mỗi cán bộ chiến sĩ Công an Tp HCM hôm nay luôn trân trọng, giữ gìn. Trong xu thế đất nước hội nhập với thế giới như hiện nay, ở một địa bàn trọng điểm như Tp HCM thì nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự càng thêm nặng nề với nhiều thử thách mới, nhất là với sự xuất hiện nhiều loại tội phạm manh động, tinh vi như tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm ma túy, tội phạm hình sự có băng nhóm sử dụng vũ khí…đòi hỏi sự phấn đấu nỗ lực không ngừng của toàn lực lượng để bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân.
Càng thêm trọng trách, Công an thành phố Hồ Chí Minh càng quyết tâm trong công tác để kéo giảm số vụ phạm pháp hình sự và nâng tỷ lệ điều tra khám phá án qua từng năm. Sáu tháng đầu năm 2010, phạm pháp hình sự giảm hơn 14% so với năm 2009, và 6 tháng đầu năm 2011 thì phạm pháp hình sự giảm trên 7% so với năm 2010. Trong khi đó, sáu tháng đầu năm 2010, tỷ lệ điều tra khám phá án hình sự đạt hơn 59%, và sáu tháng đầu năm 2011, tỷ lệ này được nâng lên hơn 67% . Nói về những biện pháp nhằm nâng cao hiệu lực công tác của Công an thành phố trong thời gian tới, Đại tá Lê Đông Phong - Phó Giám đốc Công an thành phố nhấn mạnh đến việc xây dựng mối quan hệ mật thiết với nhân dân, dựa vào dân để công tác, chiến đấu. Đại tá Lê Đông Phong cho biết: "Để phát huy những kết quả đã đạt được, Công an Tp sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng lực lượng, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, chiến đấu, thực hiện tốt đề án cải cách hành chính trong từng lĩnh vực nhằm phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn, tổ chức nhiều hoạt động từ thiện, xã hội... Từ những hoạt động này giúp cho cán bộ, chiến sĩ công an ngày càng gần gũi hơn với nhân dân và được nhân dân tin yêu, giúp đỡ lực lượng công an trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình".
Phạm pháp hình sự từng bước được kiềm chế, nhưng tình hình tội phạm có nguyên nhân xã hội, chống người thi hành công vụ có chiều hướng gia tăng đang là thách thức, đòi hỏi ở mỗi cán bộ chiến sĩ công an thành phố sự nỗ lực phấn đấu không ngừng để xây dựng hình ảnh người chiến sĩ công an gần gũi với nhân dân, vì nhân dân phục vụ. Có như vậy mới khơi dậy được sức mạnh của đông đảo quần chúng nhân dân. Đây cũng chính là biện pháp quan trọng để lực lượng Công an thành phố làm tốt công tác phòng ngừa xã hội, giữ vững thế trận lòng dân trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm.